Vefatının 30. Yılında Sinan Sait Azerbaycan Efir’inde

Azerbaycan halkına bir soru sormuş olursak, “Kerkük haradır<Kerkük Neresi>?” aldığımız cevap hiç şüphesi şaşırtıcı olmayacaktır. Kimi, Irak Azerbaycanlıların yaşadıkları şehirdir. Kimi, Nermine Memmedova ile “Evlerinin ögü yonca, yonca qaxıp dam younca, ninne yarım ninne” mahnisini söyleyen Sinan Sait’in doğduğu yer. Kimi de Irak Türkmenlerinin şehri olarak cevap verecekler…

Bu günlerde Kerküklü Sinan Sait’in vefatının 30. Yıldönümünü saygıyla ve minnetle karşılıyoruz. Belki de bir çoğunuzun Sinan Sait’in ölüm tarihinden haberi yok, bu da doğaldır. Ancak, bizler, olayları, gündemi takip ettiğimiz için tarihlere çok önem veriyoruz. Bu nedenle de Sinan Sait’in vefatı anısı bizler için çok değerli ve anlamlı bir tarihtir.

Kısaca Sinan Sait; 1934’te Kerkük’te doğdu,1952’de Kerkük’te resim öğretmeni oldu. 1959’da Bağdat Türkmence radyosunda çalışmaya başladı. Aynı yıl Bakü’ye geldi. Bakü Radyosu Arapça bölümünde çalıştı, aynı zamanda Gazeteciler Fakültesinde okudu ve 1965’te mezun oldu. Aynı yılda Azerbaycanlı ressam Raide Xanımla evlendi. 1966’da kızı Emel Bakü’de doğdu. 1969’da “Irak’ta Türk Matbuatı ve Edebi Meseleler (1954-1966)”. Başlıklı doktora tezi ile doktorasını aldı. 1970’te Irak’a döndü. Bağdat’ta Türkçe çıkan Yurt gazetesinin Yazı işleri sekreteri oldu. Aynı zamanda Bağdat Türkmence Radyosundan “Yedi Günde Bir” ve Haftanın Kitabı” programlarını 10 yıl takdim etti. 1972 Yılında Irak Yazarlar ve Edebiyatçılar Birliği Genel Sekreterliğine seçildi. Ayrıca Irak’a döndükten sonra Akademisyenliğe başvurdu. Bağdat Üniversitesi Gazetecilik bölümünde çalıştı. 1975-1980 yılları arasında bölüm başkanı oldu. Daha sonra kendi girişimiyle bölümü Fakülte haline getirdi. Fakültenin Dekanı oldu. Yüzlerce öğrenci ve gazeteci yetiştirdi. 1990 ansızın beyin kanaması geçirdi. Yaklaşık 18 ay yatakta yattıktan sonra 12 Haziran 1991 tarihinde gözlerini hayata yumdu ve aramızdan ayrıldı. Hayatı kültür, sanat, edebiyat insanlık ile dolu bir insan olan Sinan Sait’i Azerbaycan’da yada etmek bir vefakarlık olsa gerek…

Sinan Sait “Yenə Efirdəsən” Verilişinde…

Sinan Sait’in 12 Haziran tarihi için önceden planladığım bir yazı hazırlığı içerisindeyken, 10 Mayıs saat 21,24 gösterirken Sosyal Medya üzerinden Azerbaycanlı gazeteci “Günay Nevroz” isminde bir Hanımefendi’den sevindirici bir mesaj aldım. Mesaj şöyle diyordu “Ben Azerbaycan Gazeteciyim, www.kerkukgazetesi.com web sitenizden Sinan Sait ile ilgili bir makale okudum. Ben de Sinan Sait ile ilgili bir radyo Programı hazırlıyorum. Bu konu Sinan Sait’in çocukları ile iletişime geçmem gerekiyor. Bana bu konuda yardımcı olur musunuz?”. Diye yazmıştı. Ben de elbette ki seve seve, zaten çok tevafuk oldu. Ben de 30 yıldönümü için bir makale yazacağım… dedim. Sinan Sait hakkında elde ettiğimiz ve Arşivimizde bulunan bazı materyalleri paylaştık. Ancak Sinan Sait’in Kızı Emel[1] ve oğlu Ümit[2] Bey’e bir türlü ulaşamadık. Sinan Sait’in yeğenleri Lale[3] ve Hale[4] Terzibaşı’nin girişimlerine ve tüm çabalarımıza rağmen bir türlü ne Emel ne de Ümit’e yetişemedik. Artık iş başa düştü… Günay Novruz hanımla elimizdeki belge, bilgi ve dokümanlarla Günay Hanım Azerbaycan radyosunda mükemmel bir Program hazırladı diyebiliriz.

Günay Novruz’ın Sinan Sait Verilişinden kesitler

Süresi 20 dakika olan “Yenə Efirdəsən” programda Günay Hanımın çok titizlikle hazırladığı ve sunduğu program, gerçekten de çok etkili ve vurucu konulara değinmiştir. Bu uğurda onun araştırmacılığı, şairliği, yazarlığı ve teknik işlerinde uzman olması hem kendisini hem programını hem de AzTV ve Radyosuna ivme kazandırmaktadır. Netice de bizlerin medeniyetimize büyük destek ve katkıda bulunmuş olur. Günay Novruz kimi değer korunmalı, projelerine destek verilmeli ve buna benzer işlerin ilgililerce daha da teşvik edilmelidir.

 “Oxu: Salam! Hər vaxtınız xeyir, əziz dinləyicilərimiz… biz yene efirdeyik… efir belədçiləriniz Sinan Səid…-(Sinanin Ərəbcə danışığı) və Günay Novruzdu.

Bəli, biz bu gün Sinan Səidlə yoldaş olub düşüb yollara (ninə yarım mahnısından “yoldaş olub düşüb yollara”) onun Azərbaycan radiosundan başlanan efir bələdçiliyini sizə bir daha xatırladacaqıq.

Müsahibələrdən…

Oxu:  Professor Qəzənfər Paşayev

Gündüz Babayev Aqşin Babayevin oğlu

Yazıçı Nahid Hacızadə radiomuzun arxivindən

Doktor Şemsettin Küzeci Sinan bəylə gedəcəyimiz bu ömür yolunda yol yoldaşımız olacaqlar.

Oxu: Sinan Səid Azərbaycan radiosunda fars redaksiyasında çalışan Raida Bayarqızı ilə tanış olur və onların ülvü məhəbbəti başlayır. Sinan Səid demişkən bu sevginin böyük bir “AMA DAsı” var idi. Raidə Bakılı Sinan isə Kərkük vilayətindən qürbətlərə gəlib, qalmış bir gənc idi”.

 Haydar Aliyev diyor ki:

“Tarihi Araştırdığımızda gördük ki; Kuzey Azerbaycan, Güney Azerbaycan ve Irak Türkmenleri bir bütünün parçalarıdır.” Bu sözler şu anlama geliyor. Irak’ta ve İran’da yaşayan diğer Azerbaycanlılar bütün büyük Azerbaycan’ın parçalarıdır. Azerbaycan devleti olarak bu parçalara sahip çıkılmalıdır anlamına geliyor. Bugün Sinan Sait’i anıyorsak, yarın onun filmi, belgeseli çekilmelidir. Ayrıca sadece Sinan Sait değil, Azerbaycan ile Irak (Kerkük) Türkmenleri arasındaki edebi ve medeni alakaların gelişmesinde gece gündüz yazılarıyla ve düşünceleri ile çalışan birkaç isim daha var onlardan: Ata Terzibaşı, Abdülvahit Küzeci, Abdüllatif Benderoğlu, Nesrin Erbil ve başkaları için de Azerbaycan Türkçesinde kitaplar, filmler ve tanıtım çalışmaları yapılmalıdır. Bu uğurda 1950’lı yıllardan beri Azerbaycanlı edebiyatçılar tarafından; Resul Rıza, Bahtiyar Vehapzade, Abbas Zamanov, Gazanfer Paşayev ve daha niceleri için Irak (Kerkük) tarafı da karşılıklı çalışmalar yapılmalıdır. Bu da Azerbaycan Medeniyet Nazirliği ile Irak Medeniyet Nazirliği’nin öz ve asil görevleridir…!

 AzTV ve AzRadyonun Kerkük Medeniyetine Hizmeti

Azerbaycan Radyo ve TV’nin Türk dünyasına hizmetlerinde konuşursak belki sayfalar ve kitaplar yetmez. Ancak Bizler Irak Azerbaycanlıları olarak AZTV ve radyoda onlarca belki de yüzlerce kes, tarihimizi, medeniyetimizi, sanatımızı ve folklorumuzu ve nasıllarımızın yanın da horyatlarımızı da konuşmuşuz ve Bayatı ile içeriğine dair onlarca çalışma yapılmıştır. Bu konular AZTV ve Radyo verilişlerinde ortaya çıkmıştır. Bazılarını benimle de yaptıkları verilişlerden hatırladığım kadar, adlarını sıralıya bilirim: Mayile Muratxanlı, Zernişan İnqilpqızı (Turan)[5], Güllü Yoloğlu(Soyumuz Soy Kökümüz)[6], Zarifa Ağahüseyin(Senin Fikrin), Rübaba Rızayev(Yeni Unvan)[7], Çiçek Xanım(İlim ve Tahsil),[8]Necibe Xanım(Seher)[9], Kemale Xanım, Gülbeniz Hüseyin(Edebiyat),[10] Arzu Bayramlı (Yol), Günel Xanım(Gün Doğudan Gün Batana), Hetaya Xanım(Terekeme Folklor Toplusu), Anar (Oğuz Şairleri).[11]Ayrıca, Irak Türkmenleri ve Türk dünyası ile bağlı, Azerbaycan özel TV ve radyolarda onlarca program yapıp sesimizi dünyaya duyurmaya çalışmışızdır. Omlardan bazıları; İçtimai TV ve Radyosu, YeniÇağ Medya Grubu, Lider TV, Xezer, Günaz, Space, ATV, APA, AN.T TV ve nihayet Günay Novruz(Yenə Efirdəsən) ve başkanları… AZTV ve radyonu bu tür hizmetleri tarihe not düşmek niteliğindedir. Söz uçar yazı kalır mahiyetinde kalmasın diye ben bunları “Kerkük’ten Azerbaycan’a” [12]kitabımda derç ettim, yazdım ve fotoğrafları ile kayıt altına aldım. Bu uğruda emek sarf eden değerli AZTV ve Radyo yöneticilerine kendi adıma ve Irak Azerbaycanlıları adına teşekkür eder, minnettarlığımı bildirmek isterim.

Yukarıdaki isimler, gerçekten de Azerbaycan Matbuatı adına AZTV ve AZ Radyosundan sunmuş oldukları hizmetler Türkmen toplumu ve Türk dünyası aydınları tarafından takdirle değerlendirilmiştir. Buda Azerbaycan devletinin ve AZTV yetkililerin uyguladıkları politikası gereği ve Türk-Türkmen varlığına yönelik duygu ve düşüncelerinin bir parçası olsa gerek…

Selam olsun Qarabağ’ı geri alan Azerbaycan’ın Şehit evlatlarına

Selam olsun Devletine, Askerine,

Selam olsun Kalem tutan Aydınlara,

Selam olsun Turana giden yollarına…

[1] 1966 yılında Bakü doğumlu Sinan Sait’in Kızıdır.

[2] Kerkük doğumlu, Sinan Sait’in oğludur.

[3] Lale Terzibaşı, Sinan Sait’in Yeğnidir.

[4] Hale Terzibaşı, Sinan Sait’in Yeğnidir.

[5] 6 Mart 2001 Tarihinde çekimler yapıldı. 11 Mart 2001 de AZTV’den yayınlandı.

[6] 9 Mart 2001 tarihinde “Seher” programında Güllü Yoloğlu ile canlı program.

[7] Bu program ağırlıklı Sinan Sait’e hasroldu.2001

[8] Bu Programda Gazanfer Paşayev’in “6 yıl Dicle Fırat sahillerinde” ve “Irak Türkmen Folkloru” kitapları konuşuldu.

[9] Bu canlı programda Xalk artisti Aybeniz Haşimova ile gerçekleştirildi. Ayrıca VEKTOR tarafından aldığım Fahri doktora meselesi konuşuldu.

[10] Bu programın Sunucusu (Aparıcısı)nın ad gününe rastladı. Pastasını bana kestirdi.

[11] Anar Bey, bu programı hazırlayan ve sunucusu olarak bendeniz Şemsettin Küzeci, Gazanfer Paşayev ve Fevzi Ekrem Terzioğlu’yu konuk etti.

[12] 2000-2019 yılları arasında Azerbaycan’a yapmış olduğum 16 seyahat fotoğraflarıyla birlikte notlarımı içeren kitaptır. Ankara 2019’da yayınlanmıştır.