Dr. Şemsettin Küzeci
Türkiye’de ve Türk dünyasında gönüllerde taht kuran Kerkük’ün duayen ismi, müzik elçisi Abdurrahman Kızılay’ın “Altun Hızmav Mülaim” Türküsü Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da ilgisini ve dikkatini çekmiştir. 18 Ekim 2017 tarihinde Cumhurbaşkanının 40. Muhtarlar toplantısında Erdoğan’ı bekleyen muhtarlar Kerkük türküsünü dinliyordu, Cumhurbaşkanı salona girince türkünün devam etmesini istedi. “Altun Hızmav Mülaim” türküsünün tekrar çalınmasını isteyen Erdoğan Irak Türklerine büyük bir moral vermiştir. Dünya’ya da ve ilgili makamlarda önemli bir mesaj gönderdi. Uzun yıllar Türk halkının hafızasından silinmeyecek bu Türkünün kaynak kişisi ve tanıtıcısı Abdurrahman Kızılay vefatının 7.Yılını yaşıyoruz. Bu vesileyle de hem Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a teşekkür eder, Sanatçımızı saygıyla anıyoruz.
Abdurrahman Kızılay Kimdi
1940 yılında Kerkük’te doğdu. İlk ve orta öğrenimini Kerkük’te tamamladı. Ortaokuldayken Kerkük’ün usta sanatçısı Reşit Küle Rıza, Mustafa Kalayı, İzzettin Nimet, Mehmet Gülboy ve Abdülvahit Küzeci ile musiki gecelerini ve eğlenceleri izlerdi. Onlar kendisine Türkmen sanatının, müziğinin ilham kaynağı oldu. Asıl adı Abdurrahman Ömer İbrahim olan Kızılay’a, uzun yıllar Kerkük Kızılayı’nda gönüllü olarak çalıştığı için Kızılay soyadı önerilmiş, kendisi de bu soyadını kabul etmişti.
Türkiye’ye Ziyareti
1956 yılında Irak Televizyonun açılışında Abdülvahit Küzeci ile ilk kez canlı olarak düet yapan Abdurrahman Kızılay, Küzeci’nin 1958 yılında Türkiye’ye ikinci kez geldiğinde “Abi beni de yanında götür der” ve Küzeci de Kızılay’ı ilk kez Türkiye’ye getirir. Türkiye’de Nida Tüfekçi ve diğer Müzisyenlerle tanıştırır. 1959 yılında açılan Bağdat Radyosu Türkmence bölümünde Abdülvahit Küzeci’ den sonra ilk sanatçılardan Kızılay, bazı türküler kayda aldı. 1960 yılında öğrenim için Türkiye’ye gelen Kızılay, Ankara Devlet Konservatuarı Kontrbas bölümüne girdi ve altı yıl eğitim gördü. Ayrıca iki yıl kadar da rahmetli Fahri Kopuz’dan klasik Türk Müziği özel dersleri aldı. 1966 yılında Kerkük’e döndü. Kısa bir süre Bağdat güzel sanatlar Akademisi’nde müzik tahsiline devam eden Kızılay, 1967 yılında Türkiye’ye temelli yerleşerek, hayatını ömrünün sonuna kadar başkent Ankara’da sürdürdü. 16 Ekim1970 tarihinde Libya Büyükelçiliğinde tanıştığı Ayla hanımla hayatını birleştirdi. 1974’te Türk vatandaşlığına kabul edildi.
Özbek İle tanışması
Urfalı Mehmet Özbek ile tanışan Kızılay kısa sürede gerçek bir dayı yeğen olarak Kerkük türkülerini tüm Türkiye’ye tanıtmaya çalıştılar. 1966 yılında Urfalı türkücü Nuri Sesigüzel tarafında bir siyah beyaz filmde Kızılay’ın “aynaya bahtım saç beyaz olmuş” türküsü seslendirilerek, Türkiye’de ön kazandı. Ud aletini ustaca çalan Kızılay, Türkçe’nin yanında Arapça şarkılar da icra ederek, başta Türkiye olmak üzere Almanya, ABD, Belçika, Hollanda, Lübnan, Kırım Özerk Cumhuriyeti, Suudi Arabistan gibi ülkelerde de konserler vermiştir.
Kerkük Türküleri Kitabı
Irak Türkmen türkülerinin160 türküsünü notalarıyla birlikte kapsayan “Kerkük Türküleri” kitabını Kültür Bakanlığı Sanatçısı Salih Turan ile birlikte hazırlayarak, 1990 yılında Ankara’da basıldı. Türkiye’de Kerkük Türkülerini tanıtan ve kaynak kişisi olan Abdülvahit Küzeci’den sonra gelen Kızılay, okuduğu Kerkük türküleri ve hoyratlarını TRT ve özel tv kanallarıyla radyolarda zevkle izlenmektedir.
Abdurrahman Kızılay 2004-2007 yılları arasında merkezi Ankara’da bulunan Türkmeneli İşbirliği ve Kültür Vakfı’nda yönetim kurulu üyeliği yaptı. 2006-2008 yılları arasında Türkmeneli TV’nin Ankara stüdyolarından “atunhızma” ile “dost bağın bülbülleri” müzik programlarını Mehmet Özbek ile birlikte hazırlayıp sundu.
Abdurrahman Kızılay’ın olduğu türküler ve Kerkük hoyratları Kerkük’e karşı uzun bir hasreti giderir gibiydi. Severleri için, Irak Türklerinin bütün trajedisini taşır gibi hüzünlü, acı dolu bir sitemi seslendirirdi. Kızılay, Kerkük türkülerini tanıtırken Kerkük’teki Türk varlığının yaşadığı sıkıntılarını da Türkiye ve Türk dünyasında duyulmasına çalışmıştır. Kerkük’teki dramı adeta horyat ve türkülerle tüm dünyaya duyurmaya gayret etmiştir.
Türkmen’i
Sev kucakla Türkmen’i
Ne sucum ne günahım
Anam doğum Türk Meni
Allah sevdi yarattı
Yeryüzünde Türk Meni
TRT Repertuarındaki Türküleri
TRT Türk Halk Müziği repertuarında Abdurrahman Kızılay Kaynak kişi olarak adına sekiz adet türkü kayıtlıdır. http://www.trtnotaarsivi.com/thm_arama.php
“Altın Hızma Mülayim”, “Değirmenci”, “Ağlama Ceylan Balası”, “Cerrevun Kulpu Burma”, “Elinde Ayağında Acem Kınası”, “Dağlar Dağlar” gibi türküler ve birçok hoyrat kazandıran Kızılay, bestelediği “Aynaya Baktım Saç Beyaz Olmuş”, “Evlerinin Önü Boyalı Direk”, “Esmer Güzel Esmer”, “Aç Aç Kollarını” ve “Yazmalı Gelin Yaz Mene” Türkiye’de en çok bilinen türküler arasında yer almaktadır.
Çok sayıda taş plak, kaset ve CD albümleri Mehmet Özbek ile birlikte çıkarmıştır.
Evli, iki kız çocuk babası olan Kızılay, 72 yaşındayken 12 Ocak 2010 tarihinde Ankara’da vefat ederek Cebeci Asri mezarlığında toprağa verildi. Nur içinde yatsın
Aldığı Ödüller:
– 2002 Türkiye Yazarlar Birliği Türk Müziğine “Hizmet Ödülü”.
– 2005 Türk Ocakları “Kültür Ödülü”.
– 2011 TRT Müzik Ödülleri “Onur Ödülü”.
Kerkük Gazetesi, Ankara 2017
