BİR TOPLUMU ANLAMAK VE ANLATMAK
Dr. ŞEMSETTİN KÜZECİ
Bir toplumu anlamak ve tanımak için mutlaka o toplumun geçmişine, tarihine, dil- edebiyat, folklor, kültür ve sanatının derinliğine bakmak gerekir. Irak Türkmenlerinin kültür ve sanat tarihi elbette ki, çok eskilere dayanır. Ancak 1918 yılından sonra Osmanlı çekilip, Irak’ı İngilizler işgal ettikten bu yana Irak’ta yeni bir devlet, yeni bir sistem ve yeni kültür gelişmeleri ortaya çıkmıştır. Bu gelişmelerin tümü iktidarlarca gayet ve net bir şekilde Irak Türkmenlerinin kültürünü yoka sayarak, devletin çizdiği sisteme entegre olup o doğrultuda hareket etmek idi.
Buradan yola çıkarak her toplumun tarihi, o toplumun varlığını gösterir. Aslında tarih yazama, tarih yapmak kadar önemlidir. Gerçekleri, yaşananları ortaya koyup, gelecek nesillerin güvenilir bir şekilde geçmişlerinden övünerek bahsetmek, o toplumun var oluşunu, ayakta kalmasının güçlü silahlardan en önemlisidir.
Kerkük’te 1970 yılında kurulan “Türkmen Millî Takımı” nın tarihini yazmak çok önemli bir görev olduğunun hisleri gecelerce uykularımın kaçışına neden oldu. Irak Türkmen tarihi ile ilgili belki de onlarca veya yüzlerce kaynak bulunabilir. Tarihçilerin kimi, o süreci yamadan, göremeden, bilmeden, en basit bir fikri olmadan, ısmarlama veya dolayı amaçlar için yazabilirler. Ancak gerçek tarih yazmak, geçmişi, araştırıp, inceleyip ve irdeledikten sonra kendi yaşadığı anların notlarını veya yaşadıklarını kaleme alanla hakiki tarih yazısı ancak ve ancak olabilir.
Benim için de Türkmen Milli Takımı tarihini yazmak böyle bir durum olması gerek, yaşanan gelişmeleri bire bir yaşayan ve süreci takip eden biri olarak kendime büyük bir sorumluluk olarak kabul ettim.
Dünyayı kasıp kavuran Coronavirüs salgınının tavan yaptığı bir dönemde; 23 Nisan 2020 tarihinde Cep telefonum çaldı. “İyi günler, ben Ömer Köprülü İstanbul’dan nasılsınız, umarım her şey yolundadır. Müsaitseniz bir kon uda fikrinizi almak istiyorum”. Dedi. Ben de buyurun Ömer Kardeş sizi dinliyorum. “Malumunuz ki Türkmen Milli Takımı 1970 yılında Kerkük’te kuruldu. Bu yıl takımın 50. Yılıdır. Sizin geniş arşiviniz vardır. Acaba nasıl bize yardımcı olabilirsiniz”. Ben de hiç tereddüt etmeden Ömer kardeş, benim arşivimde elbette vardır. Ama ne yapacağınıza bağlıdır. Ne yapmayı düşünüyorsunuz. Sordum. “Ömer Kardeşim; net olarak bir kitap hazırlamayı düşünüyoruz. Siz de bu kitabın yazarı olarak teklifimiz kabul ederseniz çok memnun oluruz…”.
Bu telefon görüşmesindeki karşılıklı fikir ve düşüncelerimiz çok tevafuk oldu. Sanki ben uzun bir süredir.
Bu konuyu hazırlamışım ve Ömer kardeşime bir sunum yapacak gibi bir pozisyonda gördüm kendimi. Anlattım, anlattım ve anlattım. Ömer kardeşim evet, sizi aramam gerçekten de çok isabetli oldu diye düşünüyorum. Görüşmemiz noktalandı. Ancak benin Ömer kardeşime nasıl ve ne zaman ne yapacağımı anlattım: TMT’nin 50. Yılına yakışır birinci aşamada; TMT İnternet sitesi, kitap+ CD, belgesel, Youtube kanalı ile sosyal medya platformların açılması, ikinci aşamada; “Tembel Abbas” Tiyatro oyununun deşifresi ve gelecek nesle kalıcı arşiv niteliğinde “Animasyon” filmine entegre etmek,
- Önce yaşayan TMT üyelerini toplamak amacıyla “Türkmen Milli Takımı” adında 23 Nisan 2020 tarihinde bir WhatsApp Grubu kurduk.
- 1 Ay boyunca her akşam günde 2 saat, önceden belirlenen gündem konusu hakkında fikir, duygu, düşünceleri; canlı konuşma, hazır ses kaydı veya yazılı metin ve fotoğraflar paylaşıldı. Ayrıca düşüncelerini kaleme almak isteyenler için turkmenmt50@gmail.com bir e-posta açtık.
- Grubun aktif ve fiili görüşmeleri 30 Mayıs 2020 tarihine kadar kesintisiz devam etti.
- Türkmen Milli Takımı İnternet sitesi turkmenmillitakimi.com 1 Haziran 2020 tarihinde açıldı.
- TMT ile açtığımız grup ve e-posta adresinde toplanan verilerin tasnifi ve deşifreleri yapıldı.
- Fotoğrafların düzenlenmesi ve elden geçirmesinin ardından sitede bazıları yayınladık.
- TMT belgesel hazırlıkları için Ömer Köprülü ile Bendeniz Şemsettin Küzeci 26 Aralık 2021 tarihinde Ömer Köprülü de 2 Ocak 2021 tarihinde Kerkük’te toplanarak çalışmalar başladı. Önce TMT üyeleri ile bir toplantı yaptık. 2 gün sonrası da belgesel çekimleri yapıldı.
- TMT’nin vefat eden üyelerinin mezarları ziyaret edildi. Yaşlı ve hasta olanlar evlerinde ziyaret edildi. 1970’lı yılların Türk Kültür Merkezi binası ziyaret edildi.
- Kerkük’te yayın yapan Türkmeneli TV ile el-Türkmen TV ziyaret edildi. Her iki TV’de destek amacıyla işbirliği yapmakta hazır olduklarını ifade ettiler. TMT’nin bazı arşiv görüntülerini temin ettiler.
- TMT üyesi Halit M. Ramazan’ı evinde ziyaret ettik. Üzücü bir hastalıktan dolayı iki gözünü kaybeden Ramazan ile duygusal ve güzel anlar ve anıları ölümsüzleştirdik.
TMT’nin kitabı ve belgeseli bizim için ne kadar öneli olsa da “Tembel Abbas” oyununun animasyon olarak ortaya koyulması daha da önemli olduğunu düşünüyoruz. Nedeni de oyunu çocuklara aşılamak ve 50 öncesini beyinlerine kazıp, ömür boyu unutmamak idi. Bu bağlamda Animasyonu Türkiye’de değil, Kerkük’te yapılmasının üzerinde durduk. Çünkü tarla Kerkük’te mutfak da orada olmalı diye düşündük. Ayrıca oyunun ruhu ve felsefesini o bölgede olduğundan daha gerçekçi olacağını düşündük. Ayrıca bu işin teknik bölümünü yapanların da o ruha ve felsefeye sahip olmaları bizim için çok önemli ve elzem bir konu idi.
Animasyon işini önce değerli bir arkadaşımız (Raad-Dayı Sabır)isminde bir animasyon işlerinde çalışan arkadaş. Raad kardeşimiz baştan bize açık ve net söyledi. Bu iş benimle bitmez. Bu bir grup işidir. Bu konuda kendisine teşekkür ettik ve hale de ediyoruz. Çünkü bizi hem bilgisi ile hem de gerçekçiliğiyle aydınlattı. Onun önerileri doğrultusunda da bu konuda uzman olan Murat Enver ile Ömer Köprülü, Fevzi Ömer Terzi kardeşlerimle ofisinde görüştük, prensipte her şeye anlaştık, işi işin başlaması için sembolik bir sözleşmeye iki taraf imza attı. Animasyon yönetmeni olarak da TMT üyesi Halit Bozkurt kardeşimiz görevi üstlendi… Bu animasyon konusunda çok iyi düşündüğümüzün inancıyla önemli bir çalışma olduğunu, tarihe not düşecek kadar kalıcı bir eser ortaya koyduğumuzun bilinciyle onur duyduğumuzu açık ve net olarak açıklarsak her halde kendimizi övmemiş oluruz…
TMT’nin 50. Kuruluş yıldönümü hem şahsım için hem TMT’liler için çok önemli bir olay olması gerek, hem de toplum için tarihin önemli bir sayfası olarak anılmaktaydı.
