Dr. Şemsettin Küzeci’nin Son Tuhfesi
Hani SAHİP
Son günlerde Iraklı Türkmen Araştırmacı Dr. Şemsettin KÜZECİ’nin değerli eseri “Kerkük Şairleri” Antolojisi–2006 Merkezi Azerbaycan’da bulunan Dünya Genç Türk Yazarlar Birliği’nin yayını olarak Türkiye Kamu-Sen tarafından Ankara’da basıldı.
622 sayfadan oluşan bu değerli seri eleştirmeden önce demek isterim ki, dünya edebiyatında “genel olarak” özellikle de Türkmen Edebiyatında böylece antolojilere çok önem verilmiştir.
Son 50(elli) yıl süre içinde Sayın Araştırmacı Ata Terzibaşı’nın 1963’ten başlayarak yayınlanan” Kerkük Şairleri” kitabın şimdiye dek “12” cildi basılmıştı. Ancak bu eser en fazla
Hayata göz yuman şairlerimize yönelik bir çalışmadır, ardı Sayın Dr. Abdullatif Benderoğlu’nun “Irak Türkmen Edebiyatına bir bakış. Cilt/1989” ve Sayın Kasım Sarıkahya’nın “Irak Türkmen Edebiyatı Tarihi 1968/1977 2 Cilt” ve Dr. Fazıl Bayat’ın “Irak Türkmen Edebiyatı tarihi 1958–1968” ve Prof. Dr. Ziyat Akkoyunlu ile Dr. Suphi Saatçi’nin 1991 yılında Ankara’da ortaklaşa bastıkları “Irak Muasır Türk Şairleri Antolojisi” kitaplarını anmak yerinde ve yararlı olur.
Bu konuda bunca eserin yayınlanmasının türlü nedenleri varsa da bizce en önemlisi yazarlarının bu tür çalışmaların ‘Irak’ta Türkmen kültürü varlığının bir “ölüm- kalım” mücadelesini yansıma ve sürdürmesi kanaatindedirler. Zira kültür ve edebiyat bir milletin kalkınma ve gelişmesini korur ve sağlar, aynı zamanda Irak’ta Türkmen toplumu bu “kimlik ve varlık” çatışmasını 1918’den beri çeşitli güçlerle yaşamaktadır.
Bu açıdan her türlü kültür ve sanat faaliyetlerimiz Irak Türkmen bilincini yetiştirip zenginleştirerek türlü alanlarda nesiller yetiştirip ve uzun yılların baskı ve işkencelerine karşın bir Milet davası yaratıp ayakta durdurabilmiştir.
Sayın Genç Araştırmacımız Dr. Şemsettin Küzeci’nin değindiğimiz eserinin “birinci cildi” ışığa çıkması bu gergin aşamada Türkmen kültür ve toplumunu kıvanç duyuran bir ürünse de Türkmen sorunu mücadelesi yolunda yürüyenlere aktif sunan bu yolu bir eksiktir.
Bu eserden “Türkmeneli” bölgelerine “1000” adet yayınlanması ve Türk uzmanları tarafından eserin içerdiği şiirleri incelemelerini çok gerekli görüyorum.
Sayın Küzeci’nin “Kerkük Şairleri” antolojisi “yetmiş” Türkmen Şairini kasmaktadır. Altmış yıllık bir Türkmen şiir harekesi aşamasının seçilmiş şair ve ürünlerini içermektedir.
Güzel ve geniş kavramlı bir giriş ile okurlara sunulmuştur.
Altmış yıllık derken şairlerin doğum gününden beri değil ancak, edebi hayatlarının başlangıcından bu yana bir süreyi kastet etmişim. Bu süre de galiba “1940” ‘lardan başlar.
Bizim görüşümüze göre kitapta adı geçen şairleri üç bölüme ayıra biliriz. Birinci bölüm “öncü şairler”, Sayın Küzeci bunlardan yalnız “14” şairi kitabına aktarmıştır. Örneğin Mehmet Sadık/1891, Hasan Görem/1920, Felekoğlu/1929, Mehmet İzzet Hattat, Benderoğlu, Nesrin Erbil ve diğerleri, bu şairlerin bir bölümünü ürünleri otuzlu yıllardan diğerlerinin elli ve altmışlardan beri dergi ve gazetelerde görünmüştür, bu döneme mahsusu onlarca adlar kitaba geçmeyen ünlü şairlerimiz var bulunmaktadır. Kitabın ikinci cildi umarız onları kapsasın.
İkinci bölümün şairlerinin sayısı iae “42” şairdir. Bu bölüme “orta kuşak” adı verebiliriz. Bu isimlerden örneğin Kadriye Ziya, Faruk Köprülü, Fevzi Ekrem, Hani Sahip, Sami Tütüncü, Esat Erbil, Hüsam Hasret, Remzi Çavuş, Hasan Kevser, Nusret Merdan, Mehmet Ömer Kazancı, Ali Yağmuroğlu, Ümit Köprül, Seyfettin Biravcı ve başkaları…
Oysa üçüncü bölümün şairleri yine “14” ismi içeriyor. Bunların eserleri geçen çağın doksanlı yıllarından beri galiba çalışmaları dergi ve gazetelerde görünmeye başlamıştır. Bu bölüme “genç kuşak” adı verebiliriz. Bunlardan örneğin Mikdat Havadıoğlu, Mehmet Şahin, Kara Vahap, Adnan Assafoğlu, Timur Bayatlı, Sabah Karaltın, Müfit Yahyavalı, Metin Abdullah, Münevver Molla Hassun ve başkaları… Bunlardan da onlarca şairin adları kitaba kaydolunmamıştır.
“Orta kuşak” dönme ait şairlerin sayısı fazla görünmesinin kendi yorumuma göre her ne kadar faktör ve nedenleri varsa da en önemlisi kanımızca iki tanedir:
- 1970 de Türkmenlere kültürel hakların tanınması kararı.
- Bu karara göre Türkmen okullarının açılıp sonra kapandırılması nedeniyle kimi milli olayların ortaya çıkması “Türkmen Öğrenciler görevi”
Bu olayların halkı coşkulandırmada büyük rol oynaması, her iki neden Türkmen toplumunu genellikle ve gençleri özellikle depretti ve kimlik sorununa karşın bilincini daha da derinleştirdi. Bu kuşağın şairlerini yetmişlerden yazmaya başlamak koşuluna gör ayırmıştık
Sayın Küzeci kitaba aldığı her şairin numune olarak birkaç parça şiirini aktarmıştır. Bu seçkin şiirler genel olarak Türkmen Şairlerini ilgilendiren konular, bu konuların temel çizgisi Türkmen Milli davasıdır. Bu çizgiden Bendeoğlu’nun, Mehmet izzet Hattat’ın ve Felekoğlu’nun numunelerinden uça parça okurlara aktarıyoruz:
Açıl dilim, açıl dilim
Okumlara saçıl dilim
Yurda düşman olanlara
Ateş olup saçıl dilim
(Felekoğlu)
Bnederoğlu’nun “Ben Iraklı Bir Türkmen’im” Şiirinden bir parça:
Zamanın yüreğine saplanan bu hançeri
Yüreğime saplama, tarih boyu biz burada
Her acıya katlandık, en çapraşık soruna
Bu adımı saklama, ben Iraklı bir Türkmen’im
Her bir çağda parladı kılıçla kalkanımız,
Saddam Hüseyin’in zindanında bir omur yatan merhum Şair Mehmet İzzet Hattat’ın şiirinden bir parça:
Iraklıyız Kerkük şehri ilimiz
Müslüman’ız Türkmencedir diklimiz
Başkasına vermeyiz biz bu yurdu
Coşar altın, bulağımız yurdumuz
Milli konuların yanında gurbet, hürriyet, insancıl, sevda vs. türlü toplum, fikir ve siyasal unvanların işlendiği açıkça göze çarpıyor.
Küzecioğlu, şiirleri başarılı bir biçimde seçmesi onun eleştiri ve incelemesel duyguya ne kadar malik olduğunu gösteriyor. Çünkü bu numuneler toplam olarak Türkmen Şiirinin çağdaş yüzünü ve sanatsal düzeyini belirtiyor. Üstelik kitap büyük bir bilimsel değer ve metot özelliği taşımaktadır.
Aynı zamanda manevi ve milli etkilere sahiptir. Kitaba adları geçen şairler her ne kadar şanslı ise yazarımız Küzeci onlardan daha da şanslıdır. Çünkü şahane bir eser Türkmen edebiyatına sunup ve Irak Türkmen şiir ve kimi şairlerini tüm Türk dünyasına tanıtmayı başarmıştır.
Kitabın kültürümüz alanında büyük bir boşluk doldurulması ve Irak Türkmen şiirine tüm önem verenlere hayli yararlı olmasının kanaatindeyim.
Yazar dostumuzu Genç Dr. Şemsettin Küzeci’yi içten tebrik eder, ikinci bölümünün yayınlanmasını beklerken kültürümüzün başka alanlarda da bu tür çalışmalarını arzu ederim.
